Zestaw pytań do kandydatów / kandydatek na posłów / posłanki do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej na wysłuchania publiczne organizowane w ramach projektu Obywatele Mają Głos
Pytania zaproponowane są przez:
• Stowarzyszenie 61 (https://mamprawowiedziec.pl/),
• Obywateli RP.
Odpowiedź na pytania najlepiej uzasadnić w kilkuminutowej (<4 minuty) odpowiedzi.
Pod niektórymi pytaniami zamieszczamy przykładowe wątki, które można/należy poruszyć w odpowiedzi. Dla celów wysłuchania można wybrać np. 4-6 pytań z tej listy.
Zachęcamy też kandydatów do wypełnienia ankiety rozsyłanej przez Stowarzyszenie 61, w której można się bardziej obszernie odnieść do poruszanych problemów. Stowarzyszenie 61 nie jest partnerem projektu Obywatele Mają Głos, lecz tylko źródłem pytań.
I. Pytania wstępne, wprowadzające – informacje o kandydatce/kandydacie, celach kandydowania do parlamentu.
1. Jaka jest dotychczasowa kariera zawodowa, działalność polityczna i aktywność społeczna (w tym doświadczenie w nadzorowaniu lub realizacji budżetu).
2. Czy i jakie funkcje wybieralne Pani/Pan pełni obecnie? Dlaczego, mimo pełnienia tej funkcji zdecydowała się Pani / zdecydował się Pan kandydować do parlamentu?
3. W jakim języku obcym swobodnie się Pani/Pan porozumiewa?
4. Jakie cele powinna zrealizować Polska w perspektywie 30 lat?
5. Jakich reform (3 najważniejszych) potrzebuje Polska w nadchodzącej kadencji Sejmu?
6. Jakie główne cele (3) zamierza Pani/Pan osiągnąć pracując w parlamencie?
II. Ustrój Państwa
1. Czy w nadchodzącej kadencji parlamentu należy wprowadzić zmiany w Konstytucji RP? Jeśli tak to jakie?
2. Czy w Pani/Pana ocenie obecny system dobrze chroni wartości zapisane w Konstytucji, czy też ochrona jest zbyt słaba i należy ją wzmocnić, jeśli tak to jak?
3. Czy uznaje Pani/Pan prymat decyzji władzy sądowniczej nad władzą wykonawczą i ustawodawczą, innymi słowy czy zgodzi się Pani/Pan, że decyzje sądów bezwzględnie obowiązują w takim samym stopniu obywateli i przedstawicieli władz?
4. Kto powinien wybierać piętnastu członków Krajowej Rady Sądownictwa, której zadaniem jest m.in. ocena i wskazanie prezydentowi kandydatów na sędziów oraz uchwalanie zasad etyki zawodowej sędziów?
a. Sejm
b. Zgromadzenia sędziów
c. Komisja konkursowa, uwzględniająca udział środowisk eksperckich i organizacji społecznych
d. Inne, jakie?
5. Czy popiera Pani/Pan wprowadzenie poniższych zmian w funkcjonowaniu państwa, czy nie i dlaczego?
a. Należy oddzielić funkcję Ministra Sprawiedliwości od funkcji Prokuratora Generalnego.
b. Należy wzmocnić rolę samorządów i ich zasoby finansowe, jeśli tak to jakie nowe zadania i kompetencje należy przekazać samorządom? Jakie powinny być ich źródła finansowania?
III. Prawa i wolności obywateli
6. Konstytucja RP gwarantuje szereg podstawowych praw i wolności, takich jak godność, równość, ochrona życia, zdrowia, prywatności, nietykalność, wolność słowa, sumienia i wyznania, etc. Czy uważa Pani/Pan, że te podstawowe wartości są obecnie skutecznie chronione czy należy wprowadzać nowe rozwiązania (jakie), aby zapewnić realizację ważnych według Pani/Pana praw i wolności?
7. Czy uważa Pani/Pan, że działalność organizacji działających w Polsce, a wspieranych finansowo w sposób legalny z zagranicznych źródeł (media, organizacje pozarządowe) należy bardziej kontrolować i ograniczać, jeżeli tak to w jaki sposób? Czy uważa Pani/Pan, że kalendarze spotkań ministrów powinny być publicznie dostępne?
8. Które z poniższych stwierdzeń dotyczących mediów publicznych jest bliższe Pani/Pana poglądom?
a. Media publiczne należy sprywatyzować.
b. Media publiczne powinny pozostać instytucjami, których celem jest wspieranie rządu.
c. Media publiczne należy uniezależnić od władz politycznych, jeżeli tak to jak to zrobić.
9. Trwa dyskusja nad formalizacją związków osób tej samej płci. Które z poniższych rozwiązań należy wprowadzić?
a. Małżeństwa dla par jednopłciowych.
b. Związki partnerskie dla wszystkich par.
c. Nie należy wprowadzać rozwiązań formalizujących związki jednopłciowe.
10. Kodeks karny chroni przed znieważeniem oraz naruszeniem nietykalności cielesnej ze względu na przynależność narodową, etniczną, rasową, wyznanie albo bezwyznaniowość. Czy Pani Pana zdaniem należy rozszerzyć grupę osób podlegających ochronie ze względu na jakieś cechy? Na przykład niepełnosprawność, orientacja seksualna, tożsamość płciowa, etc.
11. Czy zgadza się Pani/Pan z następującymi stwierdzeniami dotyczącymi relacji między państwem, a Kościołem katolickim i innymi związkami wyznaniowymi?
a. Lekcje religii powinny odbywać się w szkołach.
b. Wygrodzenia księży prowadzących lekcje religii w szkołach i pełniących posługę w szpitalach powinny być finansowane ze środków publicznych.
c. Należy w większym niż obecnie stopniu zapewnić ochronę wolności religijnej i prawo do swobodnych praktyk religijnych.
d. Należy znieść przepisy o obrazie uczuć religijnych.
e. Należy zmienić zasady finansowania kościołów i związków wyznaniowych z budżetu państwa (Fundusz Kościelny) oraz opodatkowania dochodów tych organizacji. (Jeśli należy to jak?)
f. Należy dążyć do zmiany obecnej umowy konkordatowej ratyfikowanej w 1998 roku (Jeśli należy to w jakim kierunku?)
g. Stosunki między kościołem katolickim, a organami władzy różnych szczebli są właściwe. (Jeśli nie są to co należy zmienić?).
h. Idea rozdziału kościoła i państwa jest właściwa.
i. Należy wprowadzić zakaz wieszania symboli religijnych w urzędach państwowych i budynkach użyteczności publicznej.
j. Duchowni powinni podlegać takiej samej ochronie, jak funkcjonariusze publiczni.
12. Istnieje wiele mechanizmów i zasad, które pozwalają na zwiększenie udziału obywateli w procesie stanowienia prawa. Które z wymienionych mechanizmów należy wprowadzić? Inne?
a. Wprowadzenie obowiązku niezwłocznego (w ciągu najdalej 3 miesięcy) przeprowadzania referendum na wniosek co najmniej 500 tys. obywateli.
b. Częstsze stosowanie wysłuchania publicznego np. dla projektów ustaw, nominacji na sędziów Trybunału Konstytucyjnego czy innych sytuacjach. Jakich?
c. Ułatwienie zainteresowanym osobom uczestnictwa w posiedzeniach komisji sejmowych (obecnie w posiedzeniu komisji obywatel może brać udział na zaproszenie przewodniczącego).
d. Ustalenie czasu, w jakim Sejm musi rozpatrzyć projekt obywatelski, by uniemożliwić kierowanie takich projektów do tzw. „zamrażarki”.
e. Projekty ustaw, zgłaszane przez posłów, powinny podlegać obowiązkowym konsultacjom publicznym (obecnie ten obowiązek dotyczy tylko projektów rządowych).
f. Poddanie publicznej weryfikacji proponowanych kandydatów do parlamentu (prawybory, debaty, wysłuchania, rekomendacje, itp.)
13. Jakie działania należy podjąć, by powstrzymać niszczenie przez rząd i parlament demokratycznego państwa prawa?
IV. Klimat i energetyka, ochrona środowiska
14. Polska, wspólnie z innymi krajami Unii Europejskiej, ustaliła, że będzie dążyła do prowadzenia gospodarki neutralnej emisyjnie. Oznacza to konieczność zmiany sposobu pozyskiwania energii. Jakie powinny być główne źródła energii elektrycznej w Polsce w 2050 r.?
a. energetyka gazowa,
b. energetyka jądrowa,
c. energetyka węglowa,
d. OZE
15. Czy zgadza się Pani/Pan z poniższym stwierdzeniem?
Planując politykę energetyczną powinniśmy dbać o przyszłe pokolenia i środowisko, nawet jeśli będzie to oznaczać wzrost cen energii, a zatem i wzrost cen innych towarów i usług.
16. Które z poniższych stwierdzeń jest bliższe Pani/Pana poglądom? Proszę opowiedzieć się za pkt a lub b.
a. Należy regulować rzeki, aby przynosiły wymierne korzyści gospodarcze – jako drogi wodne i źródło produkcji energii, nawet kosztem ochrony środowiska.
b. Najcenniejsze są rzeki naturalne – zapewniają lepszy stan wody, nawodnienie terenów i ochronę przeciwpowodziową. Należy je chronić nawet kosztem spowolnienia rozwoju gospodarczego.
17. Niezależnie czy Polska zainwestuje w transformację energetyczną, czy będzie ponosić coraz większe opłaty za emisję CO2, koszt produkcji energii w najbliższych latach wzrośnie. Na jakie działania należy w pierwszej kolejności przeznaczyć środki z budżetu państwa, by ograniczyć wpływ wyższych cen energii na życie obywateli i rozwój gospodarki?
a. dopłacanie do rachunków gospodarstw domowych, wszystkich czy najuboższych? według jakich kryteriów i z jakiej puli finansowej budżetu?
b. zamrożenie cen energii dla przedsiębiorstw?
c. inwestycje w termomodernizację budynków czy w instalację odnawialnych źródeł energii w budynkach, według jakich kryteriów i z jakich środków budżetowych?
18. Za część emisji CO2 do atmosfery odpowiadają konsumenci. Nie należy ich obarczać tym problemem, bo konsumenci odpowiadają za niewielki procent emisji CO2 i nie powinni ponosić kosztów jej ograniczania, czy też w celu ograniczenia indywidualnego śladu węglowego należy aktywnie zachęcać obywateli do jego zmniejszania, na przykład:
a. Wprowadzić podatek węglowy od towarów, których produkcja wiąże się z wysoką emisją CO2, akceptując wzrost ich cen.
b. Wprowadzić dodatkową opłatę powyżej określonej liczby lotów samolotem w ciągu roku?
c. Zwiększyć opłaty za odbiór odpadów niesegregowanych pomimo niezadowolenia konsumentów?
d. Obarczyć branżę mięsną kosztami środowiskowymi, co spowoduje wzrostu cen i ograniczy spożycie mięsa ale także niezadowolenie konsumentów.
e. Wprowadzić dodatkową opłatę od emisji CO2 dla posiadaczy samochodów, ryzykując wzrost cen towarów i niezadowolenie właścicieli aut prywatnych.
19. W czerwcu 2019 r. Skierniewice nie miały dostępu do bieżącej wody, a straty w rolnictwie wynikające z suszy w 2018 r. wyniosły 3,6 mld zł. Jakie działania należy przede wszystkim podjąć w najbliższych czterech latach, by zapobiec kryzysowi zasobów wody w Polsce?
a. Inwestować w retencję wody: przywracać naturalne obszary zalewowe rzek, zalesiać i chronić stare drzewostany, budować tamy i zbiorniki, wspierać małą retencję w gospodarstwach domowych, zwiększać tereny zielone w miastach, inne? Jak to sfinansować?
b. Wprowadzać normy ograniczające zużycie wody w przemyśle i energetyce, podnieść opłaty również dla gospodarstw domowych.
c. Głównie skupić się na edukacji i promocji oszczędzania wody.
V. Edukacja
20. Czego przede wszystkim powinna uczyć szkoła?
a. Wyrównywać szanse życiowe uczniów i przygotowywać przyszłych absolwentów do funkcjonowania na rynku pracy.
b. Uczyć umiejętności zdobywania wiedzy i krytycznego myślenia.
c. Kształtować postawy i upowszechniać wspólne wartości. Jeśli tak to jakie wartości i jakie postawy?
d. Rozwijać umiejętności społeczne, np. komunikację i pracę w grupie.
21. Poniżej wymieniliśmy główne postulaty dotyczące zmian w oświacie, aktualnie obecne w debacie publicznej. Czy popiera Pani/Pan
a. Wprowadzenie obowiązku przedszkolnego dla pięciolatków.
b. Wprowadzenie rozwiązań korzystnych dla tworzenia i utrzymywania małych szkół. Jakich i za co?
c. Dążenie do zmniejszanie liczby uczniów w klasie.
d. Ustalanie programu nauczania przez szkoły w ramach określonego centralnie minimum.
e. Zwiększenie/zmniejszenie wpływu samorządów na program nauczania na swoim terenie.
f. Powrót do trzystopniowego systemu edukacji (powrót gimnazjów).
g. Ograniczenie roli kuratora do wspierania szkoły w przeprowadzaniu wewnętrznej ewaluacji i poprawie jakości działań, a nie ścisła kontrola pracy szkoły.
h. Odebranie szkołom niepublicznym dofinansowania ze środków publicznych.
i. Zwiększenie wkładu pracodawców w finansowanie szkolnictwa zawodowego.
j. Zwiększenie tzw. pensum, czyli liczbę godzin, które nauczyciel ma przepracować w bezpośrednim kontakcie z uczniami (dziś to 18 godzin tygodniowo dla większości nauczycieli).
k. Umożliwienie dyrektorowi szkoły zatrudniania i zwalniania nauczyciela na podstawie Kodeksu pracy.
l. Powołanie Izby Nauczycielskiej – samorządu zawodowego dla wszystkich nauczycieli.
m. Wprowadzenie zmian w Karcie Nauczyciela. Jakich?
n. Wprowadzenie zmian w procesie kształcenia, awansu zawodowego, rekrutacji i wynagradzania nauczycieli, by w szkołach pracowali najlepsi fachowcy. Jakich?
22. Średnia pensja podstawowa nauczyciela z 5-letnim stażem pracy to, zgodnie z Kartą nauczyciela, ok. 3380 zł brutto (pensja nauczyciela kontraktowego z tytułem magistra). Ile powinien zarabiać nauczyciel z pięcioletnim stażem
23. Gdyby mogła Pani/mógł Pan zaproponować trzy pozycje do kanonu lektur obowiązkowych, co to by było? Prosimy o podanie tytułu i autora utworu i uzasadnienie wyboru.
VI. Nauka
24. Strumień finansowania badań naukowych powinien być kierowany przede wszystkim na:
a. badania w naukach ścisłych, przydatne w konkretnych sektorach gospodarki, czy też wspieranie wszystkie dziedzin nauki?
b. badania w najlepszych instytutach i uczelniach – wiodących ośrodków akademickich, kosztem słabszych naukowo ośrodków.
c. wspieranie sieci mniejszych uczelni w Polsce, dbając o przyciąganie biznesu i wspomaganie rozwoju regionu.
25. Które z poniższych stwierdzeń jest bliższe Pani/Pana poglądom?
a. Należy dążyć do tego, by jak najwięcej osób uzyskiwało wykształcenie wyższe – lepiej wykształcone społeczeństwo to gwarancja rozwoju państwa i stabilności demokracji.
b. Powszechność wyższego wykształcenia obniża jego jakość – należy rozwijać ofertę kształcenia zawodowego, a wykształcenie akademickie zapewniać wyłącznie uczniom o najlepszych predyspozycjach. Celem rozwoju uniwersytetów w Polsce powinno być kształcenie mniejszej liczby studentów na dużo wyższym poziomie, bądź też specjalizujące się w badaniach naukowych.
VII. Gospodarka i rozwój regionalny
26. Czy jest Pani/Pan zwolenniczką/zwolennikiem ingerencji państwa w procesy gospodarcze czy nie. Jeżeli tak to w jaki sposób. Czy państwo powinno wspierać wybrane sektory – jakie? (biotechnologia, energetyka, przetwarzanie odpadów, rolno-spożywczy, robotyka, etc), dlaczego? i z jakich pieniędzy? Rozwój jakich branży państwo powinno szczególnie wspierać?
27. Polska, wstępując do Unii Europejskiej, zobowiązała się do przyjęcia wspólnej waluty euro bez określenia konkretnej daty realizacji tego zobowiązania. Które z poniższych stwierdzeń jest najbliższe Pani/Pana poglądom?
a. Polska powinna podjąć działania, by jak najszybciej przyjąć walutę euro.
b. Polska powinna jak najdłużej pozostać poza strefą euro.
28. Państwo może ustalać dodatkowe wymogi dla firm, ale też stosować pewne przywileje. Czy popiera Pani/Pan wprowadzenie poniższych rozwiązań?
a. Polskie firmy rodzinne powinny uzyskać wsparcie ze strony państwa (niezależnie od ich branży i wielkości), dlaczego i z jakich pieniędzy?.
b. W celu przyspieszenia budowy polskiego kapitału należy wprowadzić zwolnienie z podatku dochodowego od zysków inwestowanych w biznes, a opodatkować wyłącznie zyski wypłacane właścicielom.
c. Firmy budujące drogi z publicznych pieniędzy powinny obowiązkowo wykorzystywać surowce wtórne.
29. By zaspokajać potrzeby obywateli państwo realizuje szereg zadań. Ograniczony budżet powoduje, że konieczny jest wybór priorytetów. Rozwój jakich usług publicznych powinien być priorytetem w najbliższych czterech latach? – zwiększenie dostępu obywateli do żłobków, szpitali, przychodni, szkół, transportu publicznego, tanich mieszkań, pomocy społecznej, czystego środowiska, kultury, etc.
30. Polskie drogi są jednymi z najbardziej niebezpiecznych w Europie – co roku prawie 3 tys. osób ginie w wypadkach. Które z poniższych rozwiązań najskuteczniej ograniczy liczbę wypadków?
a. podniesienie wysokości mandatów
b. zakaz sprzedaży alkoholu na stacjach benzynowych
c. poprawa stanu dróg
d. częstsze kontrole drogowe
e. inne, jakie?
31. Czy zgadza się Pani/Pan z poniższym stwierdzeniem?
Aby lepiej realizować poszczególne polityki (m.in. zdrowotną, społeczną, rozwoju) należy zwiększyć wpływy do budżetu. Jak? Czy należy podnieść lub wprowadzić nowe podatki? Jeśli TAK: Które podatki należałoby podnieść? PIT, VAT, CIT, oskładkować wszystkie umowy zlecenia, wprowadzić podatek od działalności gigantów technologicznych (tzw. podatek cyfrowy), zwiększyć progresją podatkową?
32. Czy uważa Pani/Pan, że należy zlikwidować OFE i zachęcić do przenoszenia środków na indywidualne konta emerytalne (IKE).
33. Które z poniższych rozwiązań powinny być wprowadzone w Polsce?
a. Siedziby spółek kontrolowanych przez państwo powinny być przenoszone w obszary, które potrzebują rozwoju gospodarczego.
b. Centralne urzędy i instytucje państwa powinny mieć swoje siedziby w różnych miejscowościach.
c. Prywatni przedsiębiorcy powinni być zachęcani do lokowania firm w małych i średnich miastach. Jak i skąd wziąć na to pieniądze?
d. Wschodnie obszary kraju powinny być wzmocnione poprzez budowę dodatkowej infrastruktury transportowej i energetycznej. Skąd wziąć na to pieniądze?
34. Co czwarta gmina ma mniej niż 5 tys. mieszkańców, a liczba małych gmin rośnie. Które z poniższych stwierdzeń na temat gmin jest bliższe Pani/Pana poglądom?
a. Gminy powinny być większe. Duża gmina dysponuje większym budżetem, większą liczbą pracowników, przedsiębiorstw i nieruchomości, dzięki którym może skuteczniej realizować potrzeby mieszkańców.
b. Gminy powinny pozostać niewielkie. Mała gmina zapewnia utrzymanie wspólnoty lokalnej – umożliwia mieszkańcom włączanie się w zarządzanie wspólną przestrzenią i usługami publicznymi.
VIII. Rolnictwo i prawa zwierząt
35. Czy zgadza się Pani/Pan z poniższymi stwierdzeniami?
a. Należy rozwijać sprzedaż żywności w oparciu o sieci łączące bezpośrednio rolników i konsumentów.
b. Należy zachęcać rolników do tworzenia gospodarstw wielkoobszarowych.
c. Należy zmienić system dostępu producentów do środków finansowych na rozwój rolnictwa. Jak?
d. Produkty rolne z Polski powinny obowiązkowo stanowić większość oferty spożywczej hipermarketów. Jakimi metodami do tego doprowadzić?
e. Należy zaangażować gospodarstwa rolne w politykę klimatyczną poprzez wspieranie produkcji energii z OZE (np. tworzenie biogazowni zagospodarowujących odpady produkcji rolnej).
f. Minimalne ceny produktów rolniczych powinny być regulowane przez rząd. Jeśli tak to jaki powinno być źródło finansowania strat producentów?
36. Jakie działania należy realizować w celu skutecznej walki z rozprzestrzenianiem się Afrykańskiego Pomoru Świń (ASF)?
a. Należy kontynuować odstrzał dzików, jako źródła choroby i zagrożenia dla hodowli zwierząt.
b. Należy wspierać rolników w dostosowaniu chlewni, obór i zagród, by chroniły przed rozprzestrzenianiem się choroby.
37. Czy popiera Pani/Pan wprowadzenie następujących rozwiązań na rzecz ochrony praw zwierząt: zakaz wykorzystywania zwierząt w cyrkach, hodowli klatkowej zwierząt, hodowli zwierząt futerkowych. Czy zdaniem Pani/Pana należy ograniczyć rozwój ferm przemysłowych: zmniejszyć koncentrację zwierząt na fermach i koncentrację ferm na danym terenie. Jakimi metodami to przeprowadzić?
IX. Cyfryzacja
38. Rozwój komunikacji w internecie pociąga za sobą wyzwania dotyczące m.in. mowy nienawiści czy innych form agresji stosowanych przez użytkowników. Czy zgadza się Pani/Pan z poniższymi stwierdzeniami na temat regulacji dotyczących korzystania z przestrzeni internetu?
a. Internet powinien być wolny od kontroli wypowiedzi. Internet daje możliwość dojścia do głosu grupom i obywatelom, którzy w tradycyjnej debacie publicznej nie mają możliwości wyrażania swoich poglądów.
b. Strony i portale internetowe powinny być objęte obowiązkiem zwalczania dezinformacji i mowy nienawiści na swoich platformach.
39. Która z poniższych koncepcji budowy szerokopasmowego internetu w Polsce powinna być realizowana?
a. Państwo powinno budować infrastrukturę internetową (światłowody, internet kablowy, radiowy) i dzierżawić je firmom odpowiedzialnym za dostarczanie usług internetowych.
b. Budowa sieci szerokopasmowych i dostarczanie usług internetowych powinny leżeć po stronie firm prywatnych. Jak wtedy zapewnić bezpieczeństwo obywateli i niezależność rozwoju. Czy państwo polskie powinno ograniczać możliwość inwestycji w budowę sieci 5G podmiotom z Chin?
40. Czy w celu ochrony praw użytkowników internetu należy nałożyć na platformy internetowe wymienione obowiązki? Czy też nie ma takiej potrzeby?
a. Obowiązek informowania użytkowników o zasadach działania algorytmów, które wykorzystują ich dane.
b. Obowiązek uzasadniania swoich decyzji o zablokowaniu konta lub usunięciu wpisu
c. Obowiązek wykrywania i eliminowania botów/fałszywych kont masowo rozpowszechniających treści.
X. Kultura
41. Państwo dofinansowuje działalność kulturalną, m.in. produkcję filmową, teatry, opery, muzea czy twórców gier komputerowych. Które z poniższych stwierdzeń jest bliższe Pani/Pana poglądom?
a. Środki publiczne, przeznaczane na finansowanie kultury, powinny przede wszystkim realizować cele określane przez rząd i służyć kształtowaniu postaw etycznych, wartości i tożsamości obywateli. Jeśli tak to jakie postawy i wartości powinny być kształtowane za pomocą polityki kulturalnej finansowanej ze środków publicznych?
b. Kultura powinna być niezależna od celów politycznych. Ze środków publicznych powinny być finansowane różnorodne inicjatywy kulturalne, zapewniając swobodę i niezależność finansową twórcom.
c. Z budżetu państwa nie należy przeznaczać środków na działalność kulturalną.
42. W jaki sposób państwo powinno zwiększać dostępność kultury dla obywateli, czy też uważa Pani/Pan, że udział w wydarzeniach kulturalnych jest indywidualną sprawą obywateli i państwo nie powinno w to ingerować? Prosimy wybrać działanie, które powinno być priorytetem.
a. rozwój nowych technologii umożliwiających dostęp do kultury niezależnie od miejsca zamieszkania (na przykład dzięki transmisjom internetowym).
b. stworzenie stałego funduszu przeznaczonego na działania kulturalne w małych ośrodkach – niezależnie od samorządowych zobowiązań wobec lokalnych instytucji kultury.
c. utworzenie corocznie odnawialnego Bonu Kulturalnego dla każdego obywatela (który można wykorzystać na szeroko pojmowany udział w kulturze: zakup biletów na wydarzenie artystyczne, książkę, płytę itp.).
43. Czy zgadza się Pani/ Pan z poniższymi stwierdzeniami?
a. Należy uregulować status artysty np. w zakresie ubezpieczeń społecznych i ulg podatkowych.
b. Twórcy kultury powinni być traktowani jak inne osoby i przedsiębiorstwa funkcjonujące na rynku i nie należy w szczególny sposób regulować ich statusu prawnego.
c. Za ochronę praw autorskich do utworów zamieszczanych na stronach i portalach internetowych powinni odpowiadać właściciele tych portali.
XI. Polityka społeczna, demografia i rynek pracy
44. Liczba cudzoziemców przebywających w Polsce przekroczyła 1,5 mln. Stajemy się więc społeczeństwem wielokulturowym. Czy państwo powinno ograniczyć liczbę cudzoziemców przybywających do Polski w celach innych niż turystyczne lub krótkotrwałe zatrudnienie, czy też przeciwnie, organizować procesy imigracji i wspomagać integrację cudzoziemców? Jeśli tak to jak i za co? Jakie działania powinny być priorytetem, na przykład:
a. poprawa dostępu do edukacji, wraz z programem integracji dzieci cudzoziemskich, oraz ochrony zdrowia.
b. uproszczenie systemu zatrudniania cudzoziemców i usprawnienie procesu legalizacji pobytu cudzoziemców oraz ich rodzin
c. wprowadzenie programu integracji cudzoziemców w społecznościach lokalnych (w tym np. poprzez włączenie w działalność Ochotniczych Straży Pożarnych, Rad Rodziców, procesy konsultacji społecznych), organizacja zajęć integracyjnych, m.in. z języka polskiego i polskiego prawa.
d. wprowadzenie programów mających na celu dbanie o bezpieczeństwo cudzoziemców w Polsce
e. zapewnienie praw wyborczych cudzoziemcom spoza UE w wyborach na szczeblu lokalnym na zasadach takich jak dla obywateli UE
45. Polskie społeczeństwo się starzeje. Rośnie zapotrzebowanie na pomoc w zakresie opieki nad osobami starszymi. Czy obecne rozwiązania są wystarczające, by sprostać wyzwaniom starzenia się społeczeństwa, czy niezbędne są nowe rozwiązania? Jakie działanie powinno być sfinansowane w pierwszej kolejności z budżetu państwa? I skąd czerpać na to środki?
a. Budowa dziennych domów opieki dla dorosłych osób zależnych oraz zapewnienie ich finansowania w długim okresie.
b. Rozwój sieci domów spokojnej starości.
c. Wspieranie rodzin w opiece nad zależnymi osobami starszymi np. poprzez ulgi podatkowe, zasiłki lub płatne urlopy opiekuńcze.
46. Rodzice małych dzieci mogą skorzystać z rocznego, płatnego urlopu rodzicielskiego, a następnie z opieki w żłobku lub bezpłatnego urlopu wychowawczego. Państwo wspiera też osoby o niższych dochodach zasiłkiem wychowawczym. Czy obecne rozwiązania są wystarczające, czy też w celu wspierania rodziny i zachęty do posiadania większej liczby dzieci w najbliższych czterech latach rząd powinien postawić na:
a. Budowę sieci żłobków.
b. Wydłużanie urlopów i wypłatę zasiłków.
c. Promowanie elastycznych form zatrudnienia, które ułatwią łączenie opieki nad dzieckiem z pracą.
47. Coraz większą część społeczeństwa będą stanowić osoby starsze, które już nie pracują. Jaką politykę powinno prowadzić państwo, aby utrzymać stabilny rozwój kraju i jednocześnie płacić emerytury?
a. Należy zachęcać obywateli do posiadania większej liczby dzieci.
b. Potrzebujemy pracowników z zagranicy. Jeśli tak to jakie rozwiązania należy wprowadzić, aby poprawić dostępność rynku pracy dla cudzoziemców?
c. Polacy za wcześnie przechodzą na emeryturę. Należy podnieść wiek emerytalny.
XII. Usługi publiczne (mieszkania, przestrzeń publiczna, transport)
48. Czy któraś z wymienionych usług publicznych (zdrowie, edukacja, bezpieczeństwo, etc.) powinna w większym niż obecnie stopniu być realizowana przez podmioty prywatne?
49. Czy zgadza się Pani/Pan z poniższymi stwierdzeniami?
a. Należy nałożyć na deweloperów i samorządy obowiązek zapewnienia dostępu do podstawowych usług publicznych (transportu, przedszkoli, szkół, placówek zdrowotnych) dla osiedli tworzonych na nowych obszarach.
b. Państwo powinno remontować i przeznaczać na cele mieszkaniowe pustostany należące do Skarbu Państwa, spółek Skarbu Państwa i samorządów.
c. Możliwość umieszczania reklamy zewnętrznej na prywatnych posesjach powinna być ściśle uregulowana przepisami.
d. Umieszczanie w przestrzeni publicznej drastycznych lub gorszących zdjęć i obrazów powinno być zabronione. Na przykład jakie?
50. Szacuje się, że brakuje około 1,5 mln mieszkań dostępnych dla osób o niskich i średnich dochodach. Czy państwo powinno finansować zasypanie tej luki i z jakich środków? Szczegółowo – czy popiera Pani/Pan następujące działania by zapewnić obywatelom dostępne cenowo mieszkania o odpowiednim standardzie?
a. Samorządy, z finansową pomocą państwa, powinny budować nowe dostępne cenowo mieszkania czynszowe. Jakie inne wydatki należy obciąć by to zrealizować?
b. Dodatki mieszkaniowe powinny zostać podniesione tak, by były adekwatne do stawek czynszu na rynku prywatnym i być dostępne dla większej niż obecnie grupy osób.
c. Należy wprowadzić nowe dopłaty lub gwarancje (np. fundusz gwarantujący terminową spłatę czynszu dla właściciela) do wynajmu mieszkań na rynku prywatnym.
d. Należy remontować istniejące mieszkania i przywracać do użytku pustostany z zasobów publicznych.
e. Należy dopłacać do kredytów dla osób kupujących mieszkania.
f. Należy wspierać rozwój najmu społecznego (skierowanego do osób potrzebujących pomocy) na rynku prywatnym, np. poprzez promocję społecznych agencji najmu czy wprowadzenie ulg podatkowych dla właścicieli wynajmujących mieszkania osobom niezamożnym.
g. Należy wspierać rozwój budownictwa społecznego, np. budowę mieszkań przez towarzystwa budownictwa społecznego (TBS), kooperatywy mieszkaniowe czy tworzenie mieszkań wspomaganych lub chronionych.
51. Poniżej wymieniliśmy możliwe strategiczne kierunki rozwoju transportu kolejowego w Polsce. Który z nich uważa Pani/Pan za priorytetowy w polityce transportowej kraju w nadchodzącej kadencji?
a. Otwarcie rynku kolejowych połączeń dalekobieżnych między największymi miastami na innych przewoźników niż PKP Intercity.
b. Odtworzenie połączeń kolejowych do dużych miast pozbawionych kolei: Jastrzębie-Zdrój, Łomża, Bełchatów itd.
c. Zintegrowanie transportu publicznego poprzez: wspólne taryfy, wspólne rozkłady jazdy, uzupełnianie się sieci połączeń kolejowych i autobusowych.
XIII. Zdrowie
52. Czy zgadza się Pani/Pan z poniższym stwierdzeniem?
Należy dopuścić możliwość, by szpitale państwowe mogły wykonywać usługi medyczne na zasadach komercyjnych.
53. Czy zgadza się Pani/Pan z poniższymi stwierdzeniami?
a. Zabiegi zapłodnienia metodą in vitro powinny być finansowane z budżetu państwa.
b. Należy znieść obowiązkowe szczepienia. To rodzice powinni decydować, na co szczepić dziecko.
c. Należy znieść klauzulę sumienia dla lekarzy i pielęgniarek.
d. Kobieta powinna mieć prawo legalnie przerwać ciążę do 12 tygodnia.
54. Zgodnie z ustawą o świadczeniach opieki zdrowotnej do 2025 r. wydatki na ochronę zdrowia muszą wzrosnąć do 6 proc. PKB. Na jakie cele w ochronie zdrowia należy najpilniej zwiększyć nakłady? Na przykład:
a. Rozwój sieci gabinetów lekarzy rodzinnych (POZ)
b. Rozwój sieci przychodni ze specjalistyczną opieką zdrowotną
c. Rozwój szpitali ze specjalistyczną opieką zdrowotną
55. Polacy mają utrudniony dostęp do specjalistów i specjalistycznych świadczeń zdrowotnych. Które z następujących rozwiązań należy wprowadzić, żeby zmniejszyć czas oczekiwania na wizytę?
a. Całość świadczeń powinna być finansowana z prywatnych ubezpieczeń zdrowotnych.
b. Samorządy powinny przejąć część środków NFZ i same zarządzać organizacją opieki zdrowotnej na swoim terenie.
c. Należy ograniczyć liczbę medycznych świadczeń gwarantowanych, a pacjent powinien mieć możliwość dopłacenia do wyższego standardu świadczeń medycznych
d. Każdy pacjent powinien opłacać niewielką część kosztu wizyty u specjalisty (np. 20 zł).
e. To, ile szpital lub przychodnia mogą wykonać badań lub zabiegów, powinno zależeć wyłącznie od możliwości placówki – liczby zatrudnionych lekarzy i dostępności sprzętu – a nie od kontraktu przyznanego przez NFZ.
56. Jedną z przyczyn kolejek do specjalistów w publicznych zakładach zdrowia jest zbyt mała liczba lekarzy. Jak można zwiększyć liczbę lekarzy specjalistów w Polsce w perspektywie kolejnych 15 lat?
a. zwiększyć środki w budżecie państwa przeznaczone na ochronę zdrowia i poprawić warunki pracy w szpitalach i przychodniach
b. zwiększyć liczbę studentów i co roku wykształcać większą liczbę lekarzy
c. stworzyć zachęty dla lekarzy, którzy po studiach wyjechali do pracy w Unii Europejskiej, do tego, by wracali do kraju np. zwiększając zarobki lekarzy w kraju.
d. zatrudnić lekarzy z zagranicy (np. obywateli Białorusi, Rosji, Ukrainy)
e. zwiększyć personel administracyjny, żeby odciążyć personel medyczny
XIV. Sprawy zagraniczne i obronność
57. Które z poniższych stwierdzeń jest bliższe Pani/Pana poglądom?
a. Polska powinna działać na rzecz integracji Ukrainy z Unią Europejską.
b. Integracja Ukrainy z Unią Europejską nie jest możliwa w najbliższych latach i Polska nie powinna podejmować działań w tej sprawie.
58. Czy zgadza się Pani/Pan z następującymi stwierdzeniami?
a. Polska powinna przyjąć część osób ubiegających się o status uchodźcy, które przybywają do innych państw Unii Europejskiej.
b. Polska powinna solidarnie ponosić koszty opieki nad osobami ubiegającymi się o status uchodźcy na terenie Unii Europejskiej.
c. Polska powinna działać na rzecz ograniczenia liczby osób ubiegających się o status uchodźcy.
d. Polska powinna całkowicie zamknąć granice dla osób ubiegających się o status uchodźcy.
e. Obecnie głównym wyzwaniem dla państw Unii Europejskiej, w tym Polski jest poprawa efektywności procedur i instytucji przyznających status uchodźcy oraz współpraca między państwami Unii w tym zakresie.
59. Jakie działania w ramach dalszej integracji w ramach Unii Europejskiej Pani/Pan popiera?
a. Powołanie europejskiej armii.
b. Prowadzenie wspólnej polityki zagranicznej.
c. Przystąpienie Polski do europejskiej prokuratury.
d. Polska powinna zwiększać swoje zaangażowanie w Eurokorpusie – strukturze wojskowej szybkiego reagowania wykorzystywanej na potrzeby Unii Europejskiej i NATO.
e. Państwa Unii Europejskiej powinny łączyć jedynie kwestie gospodarcze.
f. Polska powinna wystąpić z Unii Europejskiej.
60. W ostatnich miesiącach doszło do zaostrzenia sporów handlowych między najważniejszymi globalnymi potęgami, w tym przede wszystkim USA, UE i Chinami. Ma to wpływ na polską gospodarkę, szczególnie pozycję firm-eksporterów. Jakie stanowisko powinien zajmować w tych sporach polski rząd?
a. Powinniśmy przede wszystkim wspierać pozycję Unii Europejskiej, bo Polska jest jej częścią i nasza gospodarka zależy najbardziej od UE.
b. Powinniśmy stanąć po stronie USA, bo to nasz najważniejszy partner w dziedzinie bezpieczeństwa i sojusz z Waszyngtonem ma dla Polski znaczenie pierwszoplanowe.
c. Polska powinna dążyć do prowadzenia samodzielnej polityki handlowej, niezależnie od USA czy UE i postawić na dwustronne negocjacje z Chinami.
61. W 2021 r., po 16 latach, Angela Merkel przestanie być Kanclerzem Niemiec, co oznacza konieczność ułożenia relacji z jej następcą lub następczynią. Co powinno być strategicznym celem Polski w relacjach z Niemcami rządzonymi przez nowego kanclerza? Prosimy wymienić i ew. krótko omówić odpowiedzi.
62. Pomoc rozwojowa jest narzędziem wspierania krajów rozwijających się. Polska, jako kraj członkowski UE oraz członek Komitetu Pomocy Rozwojowej OECD, zobowiązała się, by do 2030 r. zwiększyć pomoc rozwojową do 0,33 proc. dochodu narodowego brutto. W 2018 r. Polska przeznaczyła 0,14 proc. DNB. Czy będzie Pani/Pan popierać realizację tego zobowiązania?
63. Jakie powinny być główne cele polskiej pomocy rozwojowej? Na przykład:
a. redukcja ubóstwa na świecie
b. wsparcie demokracji i dobrego rządzenia w krajach rozwijających się
c. ochrona środowiska i przeciwdziałanie skutkom zmian klimatu
d. pomoc humanitarna w sytuacji katastrof naturalnych i konfliktów zbrojnych
e. wsparcie polskich przedsiębiorców inwestujących w krajach rozwijających się
f. wzmacnianie edukacji podnoszącej zrozumienie problemów oraz zależności globalnych
g. zapewnienie bezpieczeństwa wewnętrznego Polski, ochrona granic i przeciwdziałanie migracji
64. Które z poniższych stwierdzeń jest bliższe Pani/Pana poglądom?
a. Polska powinna zabiegać o inwestycje europejskich przemysłów zbrojeniowych na swoim terenie, by powiązać swój przemysł zbrojeniowy z europejskimi firmami (tzw. offset).
b. Polska powinna postawić na zakup broni i technologii obronnych w Stanach Zjednoczonych.
65. Czy zgadza się Pani / Pan z poniższymi stwierdzeniami?
a. Wojska Obrony Terytorialnej powinny zostać zlikwidowane.
b. Należy przywrócić obowiązkowe przeszkolenie wojskowe, np. w wymiarze 6 miesięcy.
c. W każdej gminie powinna funkcjonować ogólnodostępna strzelnica.
d. Jeżeli Stany Zjednoczone przystąpią do wojny z Iranem, Polscy żołnierze powinni walczyć u boku Amerykanów.